|
|
|
Jakie wiadomości i umiejętności będą sprawdzane na egzaminie?
Na egzaminie będą sprawdzane tylko te wiadomości i umiejętności, które zostały zapisane w standardzie wymagań egzaminacyjnych dla danego zawodu.
Standard wymagań egzaminacyjnych dla zawodu technik ekonomista
Etap pisemny egzaminu obejmuje:
Część I - zakres wiadomości i umiejętności właściwych dla kwalifikacji w zawodzie Absolwent powinien umieć:
1. Czytać ze zrozumieniem informacje przedstawione w formie opisów, instrukcji, rysunków, szkiców, wykresów, dokumentacji technicznych i technologicznych, a w szczególności:
1.1. rozróżniać pojęcia i terminy z zakresu mikroekonomii i makroekonomii, prawa działalności gospodarczej, finansów i rachunkowości; czyli:
• rozróżniać pojęcia i terminy z zakresu mikroekonomii, np.: produkcja, obrót towarowy, konsumpcja, biznesplan, rynek, popyt, podaż, cena równowagi, modele struktury rynkowej, decyzje konsumenta, • rozróżniać pojęcia i terminy z zakresu makroekonomii, np.: bilans płatniczy, bilans handlowy, cena, konkurencja, monopol, wzrost gospodarczy, rozwój gospodarczy, budżet państwa, inflacja, rynek pracy, bezrobocie, prywatyzacja, cykl koniunkturalny, dochód narodowy, Produkt Krajowy Brutto, • rozróżniać pojęcia i terminy z zakresu prawa działalności gospodarczej, np.: osoba fizyczna i prawna, prawo cywilne, prawo spółek handlowych, ustawa o rachunkowości, ustawa o prywatyzacji i komercjalizacji przedsiębiorstw, ustawa o swobodzie działalności gospodarczej, • rozróżniać pojęcia i terminy z zakresu finansów, np.: fundusze strukturalne (i ich rodzaje), giełda, podstawowe pojęcia z zakresu finansów publicznych, ubezpieczeń i banków, dotyczące m.in.: dochodów i wydatków budżetu państwa, samorządów terytorialnych, podmiotów sektora finansów publicznych, podatków, dotacji, subwencji, banku centralnego, banków komercyjnych, kredytów, rachunków bankowych, ubezpieczeń społecznych, ubezpieczenia zdrowotnego, ubezpieczeń gospodarczych, • rozróżniać pojęcia i terminy z zakresu rachunkowości, np.: bilans, operacje gospodarcze, dowód księgowy, zasady rachunkowości, majątek jednostek gospodarujących (trwały i obrotowy), kapitały jednostek gospodarujących (własne i obce), konto księgowe, konta bilansowe, wynikowe, syntetyczne, analityczne, obroty konta, salda konta, plan kont, inwentaryzacja, sprawozdanie finansowe, księgi rachunkowe, wynik finansowy.
1.2. rozróżniać formy organizacyjno-prawne jednostek gospodarczych;
czyli:
rozróżniać formy organizacyjno-prawne jednostek gospodarczych, np. przedsiębiorstw państwowych, spółdzielni, spółek, przedsiębiorstw indywidualnych, organów przedsiębiorstw.
1.3. rozróżniać techniki zarządzania przedsiębiorstwem;
czyli:
• rozróżniać techniki zarządzania przedsiębiorstwem, np.: style kierowania (demokratyczny, autokratyczny, liberalny i inne).
1.4. klasyfikować składniki majątku (aktywa) jednostki gospodarczej i źródła ich pochodzenia (pasywa);
czyli:
• klasyfikować składniki majątku (aktywa) jednostki gospodarczej, np.: aktywa trwałe, obrotowe, rzeczowe aktywa trwałe, długoterminowe aktywa finansowe, wartości niematerialne oraz prawne, należności długoterminowe, zapasy, należności krótkoterminowe, krótkoterminowe aktywa finansowe, rozliczenia międzyokresowe czynne, • klasyfikować źródła finansowania aktywów (pasywa), np.: kapitały i fundusze własne, kapitały obce, rozliczenia międzyokresowe bierne.
1.5. identyfikować wskaźniki dotyczące zatrudnienia, gospodarki materiałowej oraz sprzedaży w jednostce gospodarczej;
czyli: • identyfikować wskaźniki zatrudnienia, np.: stan i strukturę zatrudnienia, dynamikę zatrudnienia, płynność zatrudnienia, wydajność pracy, pracochłonność i czas pracy, • identyfikować wskaźniki gospodarki materiałowej, np.: normę zużycia materiałów, rodzaje zapasów, rotację zapasów, bilans obrotu materiałowego (zapotrzebowanie na materiały), • określać wskaźniki sprzedaży w jednostce gospodarczej, np.: wielkość oraz strukturę sprzedaży, dynamikę sprzedaży, sezonowość sprzedaży, rotację zapasów towarowych.
1.6. rozróżniać metody amortyzacji środków trwałych;
czyli: • rozróżniać metody amortyzacji, np.: amortyzację liniową, progresywną, degresywną, jednorazowych odpisów.
1.7. stosować zasady rachunkowości;
czyli: • stosować zasady zapisu księgowego na kontach księgi głównej, ksiąg pomocniczych oraz kontach pozabilansowych, np.: zasadę podwójnego zapisu, zasadę pojedynczego zapisu powtarzalnego, zasadę równowagi bilansowej, zasadę ciągłości bilansowej, zasadę otwierania kont, zasadę zamykania kont, • stosować metody poprawiania błędów księgowych w dowodach księgowych (np. przez fakturę korektę) i w ewidencji księgowej (np. przez zastosowanie storna czarnego i czerwonego), • stosować zasady wyceny aktywów i pasywów, np.: zasadę wiernego obrazu, zasadę ostrożnej wyceny, • stosować pojęcia związane z wyceną aktywów i pasywów, np.: cena zakupu (netto, brutto), cena nabycia, koszt wytworzenia, cena sprzedaży, cena rynkowa.
1.8. identyfikować zadania instytucji finansowych, organów administracji rządowej, samorządu terytorialnego.
czyli: • identyfikować zadania instytucji finansowych, np.: NBP i banków komercyjnych w zakresie np.: emisji pieniądza, organizowania rozliczeń pieniężnych, obsługi bankowej budżetu państwa, udzielania kredytów gospodarczych i konsumpcyjnych, prowadzenia rachunków przedsiębiorców i ludności), • identyfikować zadania instytucji ubezpieczeniowych, np.: zawieranie umów ubezpieczeniowych, wypłata świadczeń z tytułu ubezpieczeń społecznych, gospodarczych, świadczenie usług zdrowotnych, • identyfikować zadania instytucji rynku kapitałowego, np.: Komisji Papierów Wartościowych i Giełd, biura maklerskiego, Giełdy Papierów Wartościowych, Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych, • identyfikować zadania administracji rządowej i samorządowej, np.: rady ministrów, samorządów gminnych, powiatowych i województwa, urzędów skarbowych, izb skarbowych, urzędów celnych.
2. Przetwarzać dane liczbowe i operacyjne, a w szczególności:
2.1. interpretować wskaźniki analizy ekonomiczno-finansowej przedsiębiorstwa;
czyli: • interpretować wskaźniki analizy ekonomiczno-finansowej przedsiębiorstwa, np. wskaźniki rentowności, wskaźniki płynności finansowej z uwzględnieniem ich poziomu i zmian
2.2. dobierać metodę kalkulacji kosztu jednostkowego wyrobu do rodzaju przedsiębiorstwa;
czyli: • dobierać metodę kalkulacji (metodę podziałową prostą, podziałową ze współczynnikami i doliczeniową), obliczać jednostkowy koszt wytworzenia wyrobu, np.: przy produkcji jednostkowej, masowej, seryjnej do produktów gotowych i produktów niezakończonych.
2.3. wskazywać podział wyniku finansowego przedsiębiorstwa w zależności od jego formy organizacyjno-prawnej;
czyli: • wskazywać podział wyniku finansowego przedsiębiorstwa, w zależności od jego formy organizacyjno-prawnej, np.: zasady podziału zysku w spółce akcyjnej, spółce z o.o., spółdzielni, przedsiębiorstwie państwowym.
2.4. rozliczać wyniki inwentaryzacji;
czyli: • ustalać i rozliczać wyniki inwentaryzacji w zakresie różnic inwentaryzacyjnych, np.: obliczać niedobory oraz nadwyżki inwentaryzacyjne, rozliczać niedobory niezawinione i zawinione, rozliczać nadwyżki inwentaryzacyjne z uwzględnieniem kompensaty niedoborów z nadwyżkami.
2.5. obliczać wartości procentowe, dyskontowe, odsetkowe i walutowe;
czyli: • obliczać wartości procentowe, np.: wskaźnik struktury zobowiązań przedsiębiorstwa, wskaźnik struktury asortymentu sprzedaży, wskaźnik dynamiki produkcji, wskaźnik dynamiki zatrudnienia, • obliczać odsetki od lokat i kredytów, np.: obliczać odsetki od depozytu do roku i powyżej roku z różnymi okresami kapitalizowania, obliczać odsetki od kredytu udzielonego na różne okresy, • obliczać wartości dyskonta i redyskonta weksli, np.: wartość kredytu dyskontowego i redyskontowego, • obliczać wartości różnic kursowych z uwzględnieniem przeliczeń walutowych, np.: dodatnie i ujemne różnice kursowe.
2.6. analizować dokumenty związane z zatrudnieniem, gospodarką materiałową oraz organizacją produkcji i sprzedaży w jednostce gospodarczej;
czyli: • analizować dokumenty związane z zatrudnieniem, np.: umowę o pracę, umowę zlecenia, przelew wynagrodzeń, • analizować dokumenty związane z gospodarką magazynową, np.: dowód Pz, dowód Wz, dowód Rw, dowód Zw, dowód Mm, • analizować dokumenty związane z organizacją produkcji i sprzedaży, np.: fakturę VAT, rejestr sprzedaży VAT, fakturę korygującą VAT, dokumenty kasowe (Kw, Kp, raport kasowy), dokumenty bankowe (polecenie przelewu, wyciąg bankowy).
2.7. interpretować informacje dotyczące zdarzeń i procesów gospodarczych, przedstawione w formie opisowej, tabelarycznej i graficznej.
czyli: • interpretować informacje przedstawione w formie, np.: schematu organizacyjnego, schematu obiegu dokumentów, opisu sytuacji gospodarczej przedsiębiorcy, wykresów i tabel prezentujących poziom, strukturę oraz dynamikę wybranych kategorii ekonomicznych, dotyczące określonych zdarzeń i procesów gospodarczych.
3. Bezpiecznie wykonywać zadania zawodowe zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska, a w szczególności: 3.1. wskazywać przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska obowiązujące na stanowiskach pracy technika ekonomisty;
czyli: • wskazywać przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej, przepisy ochrony środowiska, obowiązujące na stanowiskach pracy technika ekonomisty, dotyczące, np.: tygodniowego wymiaru pracy, dziennej liczby godzin pracy przy komputerze, zasad obsługi urządzeń biurowych, segregacji odpadów biurowych.
3.2. stosować zasady archiwizacji dokumentacji przedsiębiorstwa oraz ochrony baz danych;
czyli: • stosować zasady archiwizacji dokumentów dotyczące, np.: klasyfikacji dokumentów według kategorii archiwalnych, okresu przechowywania dokumentów biurowych i księgowych, sposobów archiwizowania.
3.3. wskazywać zagrożenia wynikające z nieprzestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas wykonywania prac biurowych.
czyli: • wskazywać zagrożenia wynikające z nieprzestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej, przepisów ochrony środowiska podczas wykonywania prac biurowych, np.: zagrożenia porażenia prądem, uszkodzenia wzroku, uszkodzenia słuchu, które mogą wystąpić podczas wykonywania określonych prac biurowych.
Część II - zakres wiadomości i umiejętności związanych z zatrudnieniem i działalnością gospodarczą. Absolwent powinien umieć:
1. Czytać ze zrozumieniem informacje przedstawione w formie opisów, instrukcji, tabel, wykresów, a w szczególności:
1.1. rozróżniać podstawowe pojęcia i terminy z zakresu funkcjonowania gospodarki oraz prawa pracy, prawa podatkowego i przepisów regulujących podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej;
czyli: • rozróżniać pojęcia z obszaru funkcjonowania gospodarki, np.: rynek, popyt, podaż, bezrobocie, inflacja, • rozróżniać pojęcia z zakresu prawa pracy, np.: umowa o pracę, urlop, wynagrodzenie za pracę, • rozróżniać pojęcia z zakresu prawa podatkowego, np.: podatek dochodowy, podatek VAT, akcyza, PIT, • rozróżniać pojęcia z obszaru podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej, np.: REGON, numer identyfikacji podatkowej-NIP, rachunek bankowy.
1.2. rozróżniać dokumenty związane z zatrudnieniem oraz podejmowaniem i wykonywaniem działalności gospodarczej;
czyli: • rozróżniać dokumenty związane z zatrudnieniem, np.: umowa o pracę, Kodeks pracy, deklaracja ZUS, • rozróżniać dokumenty związane z działalnością gospodarczą, np.: polecenie przelewu, faktura, deklaracja podatkowa.
1.3. identyfikować i analizować informacje dotyczące wymagań i uprawnień pracownika, pracodawcy, bezrobotnego i klienta.
czyli: • identyfikować i analizować obowiązki i uprawnienia pracownika określone w Kodeksie pracy, umowie o pracę, np.: prawo do urlopu, czas pracy, wynagrodzenie za pracę, • identyfikować i analizować obowiązki i uprawnienia pracodawcy określone w Kodeksie pracy, umowie o pracę, względem ZUS, urzędu skarbowego, np. terminowe wypłacanie wynagrodzeń, odprowadzanie składek ubezpieczenia zdrowotnego i emerytalnego, zapewnienie bezpiecznych warunków pracy, • identyfikować i analizować obowiązki i uprawnienia bezrobotnego na podstawie Ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu, np.: rejestracja w biurze pracy, zasady pobierania zasiłku, oferty pracy dla bezrobotnych, w tym bezrobotnych absolwentów, • identyfikować i analizować obowiązki i uprawnienia klienta podane w umowach kupna-sprzedaży, z tytułu gwarancji, reklamacji przy zakupach towarów i usług. 2. Przetwarzać dane liczbowe i operacyjne, a w szczególności:
2.1. analizować informacje związane z podnoszeniem kwalifikacji, poszukiwaniem pracy i zatrudnieniem oraz podejmowaniem i wykonywaniem działalności gospodarczej;
czyli: • analizować oferty urzędów pracy, placówek doskonalących w zawodzie oraz oferty kursów zawodowych, dla podnoszenia kwalifikacji zawodowych i dostosowania ich do potrzeb rynku pracy, • analizować oferty zakładów pracy, urzędów pracy, biur pośrednictwa dotyczące poszukiwania pracownika i zatrudnienia, przedstawione w formie ogłoszeń prasowych, internetowych, tablic ogłoszeń, • analizować informacje związane z podejmowaniem i wykonywaniem działalności gospodarczej zawarte, np.: w Kodeksie spółek handlowych, danych z urzędu pracy na temat lokalnego rynku pracy, zapotrzebowania na usługi i towary.
2.2. sporządzać dokumenty związane z poszukiwaniem pracy i zatrudnieniem oraz podejmowaniem i wykonywaniem działalności gospodarczej;
czyli: • sporządzać dokumenty związane z poszukiwaniem pracy i zatrudnieniem, np.: list intencyjny, list motywacyjny, curriculum vitae, • sporządzić dokumenty niezbędne przy uruchamianiu indywidualnej działalności gospodarczej, np.: wniosek o zarejestrowanie firmy, zgłoszenie do urzędu statystycznego o nadanie numeru REGON i urzędu skarbowego o przyznanie numeru identyfikacji podatkowej-NIP, • sporządzić dokumenty związane z wykonywaniem działalności gospodarczej, np.: zgłoszenie do ZUS, polecenie przelewu, fakturę, księgę przychodów i rozchodów.
2.3. rozróżniać skutki wynikające z nawiązania i rozwiązania stosunku pracy.
czyli: • rozróżniać skutki zawarcia umowy o pracę, umowy zlecenia, umowy o dzieło, np.: opłaty składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, prawo do urlopu, wysokość podatku, • rozróżniać skutki rozwiązania umowy o pracę z zachowaniem okresu wypowiedzenia, bez wypowiedzenia, niezgodne z prawem, np.: przywrócenie do pracy, • rozróżniać skutki zawarcia i rozwiązania umowy o pracę dla pracodawcy, np. wystawienie świadectwa pracy, odprowadzanie składek pracowniczych, płacenie podatków, ustalenie wymiaru urlopów, wypłacanie zaliczek.
Etap praktyczny egzaminu
Etap praktyczny egzaminu obejmuje wykonanie określonego zadania egzaminacyjnego wynikającego z zadania o treści ogólnej:
Opracowanie projektu realizacji i wykonanie określonych prac ekonomiczno - biurowych typowych dla funkcjonowania przedsiębiorstw produkcyjnych, handlowych i usługowych na podstawie dokumentacji.
Absolwent powinien umieć: 1. Analizować dokumentację związaną z zaopatrzeniem, magazynowaniem i sprzedażą produktów, towarów i usług w przedsiębiorstwach produkcyjnych, handlowych i usługowych.
2. Dobierać metody analizy ekonomicznej do celu, rodzaju i zakresu zebranych informacji dotyczących funkcjonowania przedsiębiorstw.
3. Obliczać, analizować i interpretować miary: zapasów, zatrudnienia, płac, kosztów, wyniku finansowego, majątku, kapitału i rentowności.
4. Sporządzać typowe dokumenty i sprawozdania dotyczące funkcjonowania przedsiębiorstw, produkcji, sprzedaży i usług.
5. Ewidencjonować typowe operacje gospodarcze.
6. Przeprowadzać analizę ekonomiczną w wybranych obszarach funkcjonowania przedsiębiorstw dla oceny ich sytuacji ekonomicznej.
7. Wykonywać rozliczenia „wewnętrzne" i „zewnętrzne" z tytułu prowadzonej działalności.
8. Przygotowywać propozycje decyzji wynikających z oceny sytuacji ekonomicznej w określonych obszarach funkcjonowania przedsiębiorstw.
Komentarz do standardu wymagań egzaminacyjnych
W zadaniu egzaminacyjnym mogą być przedstawione informacje dotyczące funkcjonowania i zakresu działalności określonego przedsiębiorstwa produkcyjnego, handlowego lub usługowego. Informacje o przedsiębiorstwie mogą też wynikać z załączonej do zadania dokumentacji. Z treści zadania będą wynikać prace ekonomiczno-biurowe do wykonania na egzaminie, związane z funkcjonowaniem tego przedsiębiorstwa, obejmujące sporządzanie typowych dokumentów, sprawozdań i ewidencji operacji gospodarczych, obliczanie, analizowanie i interpretowanie miar zapasów, zatrudnienia, płac, kosztów, wyniku finansowego, majątku, kapitału i rentowności, przeprowadzenie analizy ekonomicznej w wybranych obszarach funkcjonowania przedsiębiorstwa dla oceny jego sytuacji ekonomicznej lub wykonanie rozliczeń „wewnętrznych" i „zewnętrznych" z tytułu prowadzonej przez przedsiębiorstwo działalności. Zakres prac do wykonania na egzaminie będzie związany z przedstawionymi informacjami o przedsiębiorstwie, może też wynikać z załączonej do zadania dokumentacji.
Rozwiązanie zadania będzie obejmować:
1. Opracowanie projektu realizacji określonych prac ekonomiczno-biurowych typowych dla funkcjonowania przedsiębiorstw produkcyjnych, handlowych i usługowych na podstawie dokumentacji.
2. Wykonanie określonych prac ekonomiczno-biurowych typowych dla funkcjonowania przedsiębiorstw produkcyjnych, handlowych i usługowych na podstawie dokumentacji.
Ad.1. Projekt realizacji prac powinien zawierać w swej strukturze: 1.1. Założenia (dane do projektu realizacji prac, które odnaleźć należy w treści zadania i ewentualnie dokumentacji, która stanowi jej uzupełnienie). 1.2. Wykaz prac ekonomiczno-biurowych typowych dla funkcjonowania określonego przedsiębiorstwa produkcyjnego, handlowego lub usługowego, obejmujących sporządzenie typowych dokumentów, sprawozdań i ewidencji zdarzeń gospodarczych, obliczenie, przeprowadzenie analizy i zinterpretowanie miar zapasów, zatrudnienia, płac, kosztów, wyniku finansowego, majątku, kapitału i rentowności, przeprowadzenie analizy ekonomicznej w wybranych obszarach funkcjonowania przedsiębiorstwa dla oceny jego sytuacji ekonomicznej lub wykonanie rozliczeń „wewnętrznych" i „zewnętrznych" z tytułu prowadzonej przez przedsiębiorstwo działalności, z uwzględnieniem ich zakresu i kolejności, określonych na podstawie założeń i dokumentacji, przedstawiony w formie np. listy prac lub schematu. 1.3. Opis sposobów realizacji prac ekonomiczno-biurowych przedstawionych w wykazie z uwzględnieniem założeń i dokumentacji. 1.4. Efekty prac ekonomiczno-biurowych przedstawionych w wykazie określone na podstawie założeń i dokumentacji. 1.5. Propozycje decyzji wynikających z oceny sytuacji ekonomicznej w określonych obszarach funkcjonowania przedsiębiorstwa produkcyjnego, handlowego lub usługowego.
Struktura projektu realizacji prac, w zależności od zakresu dokumentacji oraz założeń (danych określonych w zadaniu) może być różna od przedstawionej powyżej co do liczby elementów struktury i ich nazw, z zachowaniem algorytmu rozwiązania zadania.
Kryteria oceniania projektu realizacji prac będą uwzględniać: − poprawność sformułowanych założeń do projektu w odniesieniu do treści zadania i ewentualnej dokumentacji, − poprawność wykazu prac ekonomiczno-biurowych typowych dla funkcjonowania określonego przedsiębiorstwa produkcyjnego, handlowego lub usługowego, z uwzględnieniem ich zakresu i kolejności w odniesieniu do dokumentacji i założeń, − dobór sposobów realizacji prac ekonomiczno-biurowych określonych w wykazie z uwzględnieniem metod i technik ich wykonania, − poprawność efektów prac ekonomiczno-biurowych przedstawionych w wykazie w odniesieniu do założeń, dokumentacji oraz obowiązujących zasad i aktów prawnych, − poprawność propozycji decyzji wynikających z oceny sytuacji ekonomicznej w określonych obszarach funkcjonowania przedsiębiorstwa produkcyjnego, handlowego lub usługowego w odniesieniu do wyników oceny oraz − przejrzystość struktury projektu, − logikę układu przedstawianych treści, − poprawność terminologiczną i merytoryczną, właściwą dla zawodu, − formę i sposób przedstawienia treści w projekcie.
Ad.2. Wykonanie określonych prac ekonomiczno-biurowych typowych dla funkcjonowania przedsiębiorstw produkcyjnych, handlowych i usługowych na podstawie dokumentacji, ujęte w treści ogólnej zadania, wchodzące w skład rozwiązania zadania, możliwe będzie dopiero po opracowaniu projektu realizacji prac. Zakres prac ekonomiczno-biurowych, objętych projektem realizacji, określony będzie w treści zadania egzaminacyjnego.
Kryteria oceniania efektów wykonanych prac będą uwzględniać: − jakość wykonanych prac ekonomiczno-biurowych typowych dla przedsiębiorstwa produkcyjnego, handlowego lub usługowego w odniesieniu do zakresu określonego w zadaniu i propozycji rozwiązań przedstawionych w projekcie oraz dokumentacji, − jakość efektów wykonanych prac ekonomiczno-biurowych w odniesieniu do założeń, dokumentacji oraz wymagań wynikających z zapisów aktów prawnych
|
